Anne Fleur, de baas van een elektronicamultinational, die een meer dan riant inkomen heeft en Thea, een ontslagen thuiszorgmedewerker die moet werken voor haar bijstandsuitkering van 660 euro in de maand, kibbelen met elkaar over onderwerpen als de vrije markt, werkloosheid, de crisis, bezuinigingen, de miljardenwinsten van de multinationals en de arbeidsomstandigheden op de werkvloer.

Deze fictieve dames wonen allebei in dezelfde maatschappij. Maar de één moet zich in de winter thuis warm houden met een slaapzak, omdat er geen geld is voor verwarming. En de ander kan zich een luxe sauna in huis veroorloven om zich te ontspannen. Waarom zijn er zulke grote verschillen tussen arm en rijk en waarom blijven ze maar groeien?

Afgelopen maandag 10 november werd in het hoofdkantoor van FNV Bondgenoten in Utrecht het boek gepresenteerd. Meer dan 50 mensen luisterden ademloos naar de boeiende presentatie van Annabelle Schouten.

De positie van werkend Nederland gaat hollend achteruit. Jaar na jaar daalt het aantal vaste contracten. Steeds meer werk wordt gedaan door flexwerkers die elke dag op straat gezet kunnen worden. De werkdruk wordt steeds hoger. Mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt kunnen van hun salaris niet meer rondkomen. En als je je baan kwijtraakt en geen nieuwe kunt vinden, moet je voor je bijstandsuitkering verplicht een 'tegenprestatie' doen.

Econome en vrijemarkt-aanhanger Barbara Baarsma kreeg er ongenadig van langs. Zij roept om het hardst dat een vaste baan niet meer van deze tijd is en dat het minimumloon echt niet omhoog kan, omdat dit zou leiden tot werkloosheid. "Als je meer kost, zeker aan de onderkant van de arbeidsmarkt, zullen werkgevers je niet zo snel in dienst nemen."

Maar hoe vrij is die vrije arbeidsmarkt nu werkelijk? Voor de bazen een walhalla - voor jou tien, twintig of honderd anderen - maar voor werknemers een bittere noodzaak om maar te aanvaarden wat ze aangeboden krijgen. Je hebt immers geld nodig om van te leven en zoveel banen zijn er niet.

De macht op de arbeidsmarkt is zo ongelijk verdeeld dat je helemaal niet van een vrije markt kunt spreken. Barbara Baarsma laat zich kennen als een spreekbuis van de werkgevers. Die willen gewoon voor een dubbeltje op de eerste rang zitten om maar zoveel mogelijk winst te kunnen maken en dat verpakken ze in een mooie theorie.

Ook met ING-topman Nick Jue werd keihard afgerekend. In 2012 zei hij tegen een werkloze dat ze niet moest zeuren en maar meer in zichzelf had moeten investeren: "jij hebt wel elke avond met je dikke kont op de bank GTST zitten kijken, terwijl ik iedere avond nog aan het werk ging." Het is nu blijkbaar normaal dat over de mensen die het werk doen alles maar gezegd mag worden. Waar is de waardering voor hen gebleven? Is het normaal dat zij moeten strijden voor de gewone dingen, een beetje respect en genoeg salaris om van te leven?

Wat heeft Schouten met dit boek voor ogen? 1) Meer bewustwording, 2) een sterkere werkvloer resulterend in een sterkere vakbond en 3) kennis delen over hoe het nu echt zit.

Ze waarschuwt wel voor lezing van het boek. Misschien krijg je nachtmerries van Barbara Baarsma die je met een hockeystick achterna zit. Je leest op eigen risico. De kans bestaat dat je daarna geen krant of actualiteitenprogramma meer kan verdragen, omdat je onpasselijk wordt van alle onzin die politici, economen en bedrijfsleiders uitkramen. Want je hebt nu hun praatjes leren doorzien.

Maar dat risico moeten we denk ik voor lief nemen. Hoe zit het nu echt? is een boek waarmee werkers zich eindelijk eens kunnen wapenen om tegenwicht te bieden aan alle managementretoriek. Henk Koekkoek van de Vakbond van Schoonmakers nam het boek mee naar een bedrijfsreceptie waar ook de bestuurders van zijn bedrijf aanwezig waren en hij las een stukje voor. Hij zag ze wit wegtrekken. Zo moet het gaan.

Hoe zit het nu echt? is bedoeld om werknemers zelfvertrouwen terug te geven, zodat ze sterker in hun schoenen staan in hun strijd voor een beter loon en fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden. De tijd van ja en amen is voorbij. De bazen kunnen vanaf nu serieus weerwerk verwachten.

Ik hoop dat het boek veel stof doet opwaaien.

Je kunt Hoe zit het nu echt? De ware aard van het kapitalisme via de website van Annabelle Schouten OnsFundament.nl bestellen.