De onderhandelingen zijn al een tijdje aan de gang, maar je hoort weinig over TTIP in de media. Dit komt omdat de gesprekken tussen de Europese Commissie, de VS en lobbygroepen uit het bedrijfsleven voor een groot deel achter de schermen gevoerd worden. TTIP zal belangrijke consequenties hebben voor onze manier van leven, maar we worden onwetend gehouden. Journalisten zijn niet welkom bij de besprekingen. Het publiek komt buitenspel te staan. Wat we nu over TTIP weten is afkomstig uit een uitgelekte versie van het verdrag uit maart dit jaar.

Financieel geograaf en publicist Ewald Engelen schreef onlangs een stuk in De Correspondent: Waarom het handelsverdrag met de VS met argwaan moet worden bekeken #TTIP. Volgens hem worden de voordelen van het te sluiten akkoord stelselmatig overdreven en de nadelen structureel onderbelicht.

De Vlaamse eurocommissaris Karel De Gucht voert namens de EU de onderhandelingen over het handelsakkoord met de VS. Hij zegt dat TTIP ons economische groei, welvaart en werkgelegenheid zal brengen: zo’n 0,3 tot 1,3 procent extra groei, 650.000 tot 1,3 miljoen extra banen en 5 tot 10 procent extra handel. Minister Ploumen laat weten dat TTIP Nederland een economisch voordeel zal opleveren van 1,4 tot 4,1 miljard euro. Zij zegt er niet bij of deze voordelen per jaar, per decennium of in totaal gelden en waar deze cijfers op gebaseerd zijn. Volgens Lori Wallach, directeur van Global Trade Watch van Public Citizen, een lobbygroep voor het publiek belang in Washington, kunnen "de claims dat deze deal een aanzienlijke groei met zich mee zal brengen (…) eenvoudigweg niet met betrouwbaar bewijs worden onderbouwd".

Waar zouden de economische voordelen vandaan moeten komen? Het kan niet gaan om het verlagen van de handelstarieven, want die zijn al extreem laag. Het doel van de vrijhandelsovereenkomst lijkt te zijn het opheffen van niet-tarifaire belemmeringen of 'trade irritants' (wrijvingen in het handelsverkeer). Niet-tarifaire belemmeringen zijn volgens Ben Beachy, onderzoeksdirecteur bij Public Citizen "een eufemisme voor een groot aantal regels op het gebied van milieu, gezondheid, financiën en andere terreinen om de belangen van het publiek te beschermen".

Voorstanders van het schrappen van deze 'trade irritants' zeggen dat dit de handel bevordert, maar Beachy verwacht dat de regulering hierdoor zal dalen naar een niveau dat door de bevolking in de betrokken landen nooit democratisch zou zijn goedgekeurd.

Milieugroepen vrezen dat de harmonisering van de regels zal leiden tot een groei van bepaalde soorten energie, zoals schaliegas. In de EU is veel tegenstand tegen het zogenaamde 'fracken' omdat er onomkeerbare milieuschade door ontstaat. In de VS gebeurt het echter al volop. TTIP kan leiden tot de export van schaliegas van de VS naar de EU. Daarnaast zal de de druk om het hier ook te gaan winnen, door TTIP worden opgevoerd.

Hetzelfde geldt voor genetisch gemodificeerde voeding en gewassen (GMO). In de EU zijn deze producten tot op heden verboden omdat niet duidelijk is wat de effecten ervan zijn op de gezondheid en het milieu. TTIP kan ervoor zorgen dat GMO-producten en landbouw in de EU moeten worden toegelaten.

Drijvende kracht achter deze deregulering is het ISDS, het Investor-State Dispute Settlement, dat tot de kernbepalingen van het TTIP behoort. ISDS betekent dat bedrijven overheden kunnen aanklagen als ze tegen regels oplopen die hun bedrijfsbelangen schaden. Maar de bevoegdheden zijn niet evenwichtig verdeeld. Bedrijven krijgen de mogelijkheid rechtszaken aan te spannen tegen staten. Omgekeerd kunnen staten bedrijven niet ter verantwoording roepen.

TTIP is een rechtstreekse aanval op onze democratische waarden. Doordat de onderhandelingen in het geheim worden gevoerd, is er geen publieke controle. Lobbygroepen kunnen daardoor zonder tegenstand druk uitoefenen op de onderhandelingen. Democratisch gekozen politici zullen door TTIP steeds minder invloed krijgen op het beleid. Wet- en regelgeving omtrent bijvoorbeeld de invoer van producten, milieu, arbeidsomstandigheden en voedselveiligheid kan door bedrijven met behulp van het ISDS telkens makkelijk worden omzeild. Zoals de opiniemakers Thierry Baudet en Bastiaan Rijpkema terecht opmerken: TTIP is een minachting van de democratie.

Op verschillende plaatsen wordt geprotesteerd tegen TTIP. In Duitsland is het verzet heel fel. Daar zijn al verschillende demonstraties geweest en ook is er een petitie tegen TTIP ingediend. Dit heeft ertoe geleid dat eurocommissaris de Gucht een adempauze heeft ingelast en meer transparantie heeft moeten beloven.

Op 15 mei jl. was er in Brussel een grote demonstratie. Meer dan 500 mensen uit verschillende EU landen protesteerden tijdens de European Business Summit tegen TTIP. Toen de demonstranten richting de vergaderlocatie liepen, werden ze ingesloten door de politie. Verslaggeefster Claire Jansen die zelf mee protesteerde, schrijft: "het was duidelijk dat het topoverleg op geen enkele manier verstoord mocht worden". Hoewel de demonstratie vreedzaam verliep, werden veel betogers opgepakt, geboeid en afgevoerd.

Met TTIP zullen onveilige en schadelijke producten ons land binnenkomen. Naar onze mening wordt niet gevraagd. Niet alleen het democratisch recht op informatie van burgers wordt door TTIP aan de kant geschoven, ook het recht van demonstratie moet er blijkbaar aan geloven. TTIP is een overeenkomst voor en door grote bedrijven. We worden zo langzamerhand geregeerd door multinationals. De burger komt er niet meer aan te pas.

Help mee om te voorkomen dat TTIP wordt aangenomen.
- Maak bezwaar tegen TTIP via Campact.de, Demokratie in Aktion.
- Sluit je aan bij ASEED, een campagneorganisatie voor Solidariteit, Gelijkheid, Milieu en Diversiteit die protesteert tegen TTIP.
- Foodwatch gaat de strijd aan tegen TTIP, help mee.