Onze regering reageert op de crisis door fors te bezuinigen. Tussen 2011 en 2017 zijn 54 miljard aan ‘ombuigingen’gepland. Maar hoe onvermijdelijk is deze bezuinigingsdrift eigenlijk? Veel economen vinden het geen verstandig beleid, omdat de binnenlandse economie er zwaar onder te lijden heeft. Als koude saneringen in deze crisistijd niet logisch of verstandig zijn, waarom worden ze dan toch doorgezet?
Afbraak van de verzorgingsstaat
D
e overheid doet ons geloven dat we in deze crisis zitten doordat het overheidstekort en de staatsschuld te ver opgelopen zijn. Dit zou weer komen omdat de gezondheidszorg en de ouderenzorg te duur geworden zijn en de verzorgingsstaat te ver is doorgeschoten. Maar is iedereen dan vergeten dat deze crisis is ontstaan in het financiële stelsel?
In 2007 en 2008 dreigden verschillende banken en andere financiële instellingen om te vallen. De overheid is ze met miljarden te hulp geschoten en heeft de schulden van de banken overgenomen. Daardoor kampen we met overheidstekorten en nu wentelen de overheden die schulden af op de bevolking.
Voor een geschiedenis van de crisis kun je naar dit filmpje kijken. Ewald Engelen legt uit: de crisis begon in 2008 met het omvallen van Lehman Brothers. In eerste instantie was het een interbancaire crisis. Na verloop van tijd kwamen wij, net als andere landen, in een recessie terecht. Aanvankelijk stimuleerde de overheid de economie. Vanaf 2010 is het beleid gewijzigd. In Brussel werd afgesproken dat het medicijn voor Griekenland aan alle landen toegediend moest worden: drastisch bezuinigen. Door deze aanpak houdt het kabinet de crisis nodeloos in stand. Ewald Engelen, Houdt dit kabinet nodeloos de crisis in stand? We are change Rotterdam 25/11/13
Griekenland wordt als voorbeeld gesteld. Dat land zit in de problemen en daarom moet er bezuinigd worden. Daar is bijna iedereen het over eens. Dus wij moeten ook bezuinigen. Maar is dat logisch? De staatsschuld in ons land valt relatief mee. Wij zijn in tegenstelling tot de Grieken wel competitief en onze lonen zijn naar verhouding laag. Onze exportsector doet het uitstekend.
Ewald Engelen, De redding van Nederland ligt bij de vakbeweging, FNV 23/10/13
Toch worden bezuinigingen en lastenverzwaringen doorgevoerd. Het totale bezuinigingspakket van de kabinetten-Rutte over de periode 2011-2017 bedraagt 54 miljard euro.
De zorg wordt hard geraakt. De AWBZ wordt gedeeltelijk overgeheveld naar de gemeenten en gedeeltelijk naar de zorgverzekeraars. Tegelijkertijd wordt het budget aanzienlijk verlaagd, tot wel 30%.
De toegang tot verzorg- en verpleeghuizen wordt beperkt. Zo’n 800 verzorgingshuizen worden met sluiting bedreigd.
Ook de dagopvang wordt minder toegankelijk. Op de thuiszorg wordt enorm bezuinigd.
Als je zorg nodig hebt, zal dit voor een groot deel zelf bekostigd moeten worden. Het recht op zorg, zoals dat onder de AWBZ gold, lijkt voorbij.
Maar ondertussen gaat de premie AWBZ niet omlaag.
Syp Wynia, De economie groeit niet dankzij, maar ondanks de overheid, Elsevier 05/03/14
Eelke van Ark, Touwtrekken om twee miljard euro AWBZ-gelden, FTM 22/01/14
De Volkskrant, ‘Sluiting 800 verzorgingshuizen dreigt’, 21/02/13
Het recht op zorg, zoals dat onder de AWBZ gold, lijkt voorbij
Huishoudelijke thuiszorg wordt nauwelijks meer vergoed. Voor de medische thuiszorg moet een eigen bijdrage betaald worden. Bij een indicatie korter dan 6 maanden, vervalt de medische thuiszorg helemaal.
Maveens, Regeerakkoord Rutte II en de gevolgen voor de informele zorg,
"Nu kent de AWBZ nog een wettelijke zorgplicht. Dat houdt in dat je recht op zorg juridisch kan afdwingen als je een indicatie hebt. Dat wettelijk recht verandert in een voorziening, een gunst." Abvakabo FNV, AWBZ
Tessa van den Ende, Het recht op zorg lijkt voorbij, SKIPR 08/07/13
De Rechtspraak, 'Nieuwe WMO leidt tot rechtsongelijkheid en minder rechtsbescherming' 13/09/13
Tessa van den Ende, Het recht op zorg lijkt voorbij, SKIPR 08/07/13 De Rechtspraak, 'Nieuwe WMO leidt tot rechtsongelijkheid en minder rechtsbescherming' 13/09/13 SKIPR, Van Rijn: ‘Premie AWBZ gaat niet omlaag’, 16/09/13
De bezuinigingen in de sociale voorzieningen zijn al even fors. De ontslagbescherming wordt uitgekleed. De duur van de WW-uitkering wordt beperkt.
Je wordt verplicht eerder een baan onder je niveau of op grote reisafstand aan te nemen.
De AOW-leeftijd wordt verhoogd.
De verzorgingsstaat wordt afgebroken.
De Telegraaf, Duur WW-uitkering beperkt tot 2 jaar, 29/10/12
Lees over de wet PAWA (Wet Passend WerkAanbod): Paula Anguita, Op bezoek bij het UWV, geen vacatures wel sollicitatieplicht en meer werklozen, Tilburgers 30/01/13
Deze maatregelen betekenen het einde van het basisrecht van iedereen op voedsel, kleding en opvang
Allerlei toeslagen worden verlaagd. Er wordt een kostendelersnorm ingevoerd voor bijstands- en andere uitkeringsgerechtigden, waardoor sommigen er tot wel 30% op achteruit kunnen gaan. Mensen met een uitkering moeten een ’tegenprestatie’ gaan verrichten, wat in veel gevallen neerkomt op gedwongen werken onder het minimumloon. Als de klantmanager vindt dat je niet meewerkt of niet aan de voorwaarden voldoet, krijg je 3 maanden geen uitkering. Zoals website De Lange Mars constateert: deze maatregelen betekenen het einde van het basisrecht van iedereen op voedsel, kleding en opvang.
De Lange Mars, 1 juli 2014 einde basisrecht op voeding en onderdak, 27/11/2013
Onder al deze bezuinigingen heeft niet alleen de individuele burger, maar ook de hele binnenlandse economie zwaar te lijden. Mensen hebben minder te besteden waardoor MKB-bedrijven omvallen en de werkloosheid oploopt. “Het lijken wel middeleeuwse chirurgijns die met de ene aderlating na de andere de zieke alleen nog maar zieker maken”, schrijft Nobelprijswinnaar economie Paul Krugman.
In de New York Times publiceerde hij een column waarin hij uiteenzet dat de Nederlandse regering de consensus onder macro-economen, dat je niet moet bezuinigen tijdens een recessie, negeert. Bezuinigingssceptici als Bas Jacobs worden buitengesloten van het regeringsbeleid en van de denktanks van zowel linkse als rechtse partijen.
Paul Krugman geciteerd in Peter Mertens, De crisis en de grote hold-up, De Wereld Morgen 21/09/11
Paul Krugman, Hoe kan een beleidsmaker denken dat prominente economen allemaal fout zitten? De Volkskrant 03/04/13
De overheid tracht met bezuinigingen het begrotingstekort op orde te krijgen. Dat lukt natuurlijk nooit.
Als je naar Griekenland kijkt zie je waar exorbitante bezuinigingen toe leiden: een exploderende werkloosheid, verarming van de bevolking en een verergering van de economische situatie. Die raakt alsmaar verder in het slop.
Marcel ten Broeke, Econoom Bas Jacobs: Kabinet moet minder bezuinigen, RD 14/02/13 (niet op zondag)
Verborgen agenda
Bezuinigen en lasten van burgers verzwaren is niet logisch en het is niet slim, want het maakt de economie kapot en het veroorzaakt veel leed. Waarom dan toch die bezuinigingswoede?
“Bezuinigingspolitiek is nooit neutraal of logisch. Het beleid is niet onvermijdelijk of objectief noodzakelijk”, stelt hoogleraar geschiedenis van de internationale betrekkingen Duco Hellema. Er worden politieke keuzes gemaakt die het product zijn van machtsverhoudingen. Elk economisch beleid, en zeker bezuinigingspolitiek, deelt voor- en nadelen, winst en verlies toe. In de maatschappij zijn er als gevolg daarvan winnaars en verliezers. Volgens Hellema is er vaak een verborgen agenda in het geding.
“Bijvoorbeeld het streven de bevolking inschikkelijker te maken, de mobiliteit van werknemers te vergroten, de macht van oppositiebewegingen te beperken, de bewegingsvrijheid van ondernemers te vergroten.” Duco Hellema, De ‘onvermijdelijkheid’ van bezuinigingspolitiek, Sociale Vraagstukken 16/01/13
Achter het beleid van bezuinigen gaan belangen schuil. Het is niet zomaar een vergissing of kortzichtigheid
Wat zou nu de verborgen agenda kunnen zijn? Wie zijn de winnaars en wie de verliezers? De Amerikaanse historicus en econoom Michael Hudson heeft wel een idee. De overheid heeft er helemaal geen bezwaar tegen dat de economie de nek wordt omgedraaid, omdat dit de mogelijkheid schept om de lonen fors te verlagen. Een slecht draaiende economie doet de werkloosheid stijgen waardoor er meer arbeiders beschikbaar zijn voor hetzelfde werk. Als mensen aan de bak willen komen moeten ze concurreren met hun medewerklozen. Het werk wordt gegund aan de laagste bieder. Als je een baan wilt, zit er niets anders op dan een lager loon te accepteren. Dalende lonen voeren de winstgevendheid van het grootbedrijf op.
Michael Hudson, Why Government is More Afraid of Debt than Depression, The Real News 16/12/10
Michael Hudson vergelijkt de financiële sector en de multinationals met parasieten. Een parasiet wil niet dat zijn gastheer -van wie hij afhankelijk is- groeit, hij wil zelf groeien. Slimme parasieten nemen daarom het brein van de gastheer over.
De financiële sector en de multinationals zijn tot het brein van onze economie (dat is onze overheid) doorgedrongen.
De paardehaarworm (Nematomorpha) bijvoorbeeld brengt zijn jeugd door in sprinkhanen. Hij kan zich in deze gastheer alleen niet voortplanten. Daarvoor zal hij het water in moeten. Het probleem is dat sprinkhanen niet kunnen zwemmen en dus nooit vrijwillig het water in zullen gaan. Wanneer de tijd rijp is neemt de worm de controle over. Hij dwingt zijn gastheer het water in te springen. Daarna verlaat hij de sprinkhaan en gaat op zoek naar een partner. De sprinkhaan is ten dode opgeschreven. Marah Heijkoop, Parasieten aan het roer, Kennislink 03/01/12
Zie mijn stuk in Alarm: Democratie
Bezuinigingseisen en een kapotte economie bieden geweldige kansen voor het bedrijfsleven
De overheid is een symbiose aangegaan met het bedrijfsleven en denkt nu net als hen: door het verarmen van de bevolking, gaan we meer winst maken. Als de uitgaven van de overheid aan de verzorgingsstaat omlaag gaan, is er meer geld beschikbaar om belastingverlagingen voor multinationals door te voeren en banken te redden. Wij moeten 54 miljard bezuinigen, maar ondertussen was er bijvoorbeeld wel 40 miljard beschikbaar voor het ESM, een noodfonds dat is opgericht om in de toekomst banken en landen in Europa te redden.
Wij moeten 54 miljard bezuinigen, maar ondertussen was er wel 40 miljard beschikbaar voor het ESM, een noodfonds dat is opgericht om in de toekomst banken en landen in Europa te redden. Lang Leve Europa, En 40 miljard voor het Banken Plunderfonds, 22/06/13
Uitleg ESM in De Volkskrant: Pieter Sabel, Het permanente noodfonds, ESM, wat is dat precies? De Volkskrant 22/05/12
Uitleg ESM in De Volkskrant: Pieter Sabel, Het permanente noodfonds, ESM, wat is dat precies? De Volkskrant 22/05/12 Achter het beleid van bezuinigen gaan belangen schuil. Het is niet zomaar een vergissing of kortzichtigheid. Bezuinigingseisen en een kapotte economie bieden geweldige kansen voor het bedrijfsleven. Niet alleen kunnen ze de lonen verlagen, ze kunnen ook door onteigening de boedel in bezit krijgen voor een appel en een ei. Kijk naar Griekenland: daar wordt steeds meer publiek bezit geprivatiseerd. De Grieken moeten werken tot ze erbij neervallen om hun schulden af te betalen. Bezuinigingen zijn een geweldig instrument om de controle op de bevolking te verstevigen. De agenda van het bezuinigingsbeleid is duidelijk: de winnaar is de top 1%. De verliezers zijn wij, de 99%.
Schrijf een reactie
