Het basisinkomen appelleert aan een soort oergevoel. Dat we allemaal recht hebben op bestaanszekerheid. Dat iedereen een zorgeloos leven verdient. Dat we niet zo zouden moeten hoeven te sloven voor onze levensbehoeften. Het basisinkomen is het antwoord. Ik like, tweet en retweet.
Een basisinkomen, kun je daar ook tegen zijn?
BLOG, 10/06/2015
Pharao & Yara - Het Goeie Leven
H
et basisinkomen is het antwoord. Weg met alle regeltjes. Weg met de repressie. Het moet afgelopen zijn met het vechten om een baan, met de verplichting voor werklozen om eindeloos veel sollicitaties te versturen ook als ze helemaal niet zinnig zijn. Er moet een einde komen aan de dwangarbeid die bijstandsgerechtigden moeten verrichten en aan de boetes die worden opgelegd als ze zich niet houden aan de ‘afspraken’.
Jonathan Witteman, 'Vernederende' klusjes voor Amsterdammers in bijstand De Volkskrant 24/12/13
Het basisinkomen is ook het antwoord op de veranderende arbeidsmarkt. Het is overduidelijk dat er steeds minder werkgelegenheid is. Het aantal beschikbare betaalde banen is allang niet groot genoeg meer. Er zijn 5x meer werkzoekenden dan openstaande vacature’s. Wat wil je nou? Er is gewoon niet genoeg werk voor iedereen. Bovendien wordt steeds meer werk geautomatiseerd. De robotisering komt eraan. Wat zeg ik? Dat is al volop aan de gang. Het aantal betaalde banen zal alleen maar afnemen. Dat basisinkomen moet liever vandaag dan morgen worden ingevoerd.
Gratis Geld voor Iedereen
Het idee van het basisinkomen (BI) is in ons land op de kaart gezet door Correspondent journalist Rutger Bregman. Hij schreef over Gratis Geld voor Iedereen en schilderde daar prachtige vergezichten bij.
Steeds meer mensen werden enthousiast.
Rutger Bregman, Waarom we iedereen gratis geld moeten geven 14/10/13
Rutger Bregman, Gratis geld voor iedereen (ebook)
Rutger Bregman, Gratis geld voor iedereen (ebook) Het BI belooft het goede leven, een paradijs op aarde. We hebben een prachtig plaatje in ons hoofd. Het BI zal een einde maken aan onze problemen.
Bij de Europese Commissie werd in 2013 een ‘burgerinitiatief’ ingediend voor een ‘basisinkomen’.
Het voorstel heeft duidelijk succes. Inmiddels wordt er breed over gediscussieerd in politiek en media en sinds kort worden in ons land de eerste proeven al uitgevoerd.
Vereniging Basisinkomen, Europees Burgerinitiatief Basisinkomen geaccepteerd door Europese Commissie 14/01/13
Omroep Gelderland, Meerderheid Nijmegen voor proef met basisinkomen 29/04/15
Brabants Dagblad, Tilburgse proef basisinkomen richt zich op bijstand 2/4/15
Brabants Dagblad, Tilburgse proef basisinkomen richt zich op bijstand 2/4/15 Kritiek op het BI
Het basisinkomen, daar kun je toch niet tegen zijn? Toch wel. In de uitzending van Panorama over het basisinkomen kwam hoogleraar sociale wetenschappen Francine Mestrum aan het woord.
Uitgebreid legt ze uit waarom het BI zoals dat nu wordt voorgesteld misschien toch niet zo’n goed idee is.
Canvas, Panorama, Iedereen een basisinkomen 27/02/14
Paul Ulenbelt van de SP is ook een uitgesproken tegenstander. Zijn betoog in de Spanning van september 2014 riep veel weerstand op.
Op het interview wat hij gaf bij Cafe Weltschmertz reageerden mensen zo mogelijk nog vinniger: “Ulenbelt is een conservatief.” “Hij geeft geen goede argumenten, hij heeft geen idee waar hij over praat.”
Een basisinkomen voor iedereen: sympathike idee of verwerpelijk voorstel? SP Spanning, jaargang 16, nummer 8, september 2014
Café Weltschmerz, Erik de Vlieger interviewt SP Paul Ulenbelt 30/04/15
"Mensen die eerst een uitkering hadden gaan er met het BI fors op achteruit"
-Paul Ulenbelt
Ulenbelt vat zijn voornaamste kritiek op het BI als volgt samen: De kern van het BI is dat je alle uitkeringen en toeslagen die we nu hebben op een hoop gooit en verdeelt over alle Nederlanders. Iedereen krijgt een BI, ook de mensen die het niet nodig hebben. Een hoeveelheid geld die bestemd was voor mensen die het nodig hadden, ga je nu verdelen over 16 miljoen Nederlanders. Mensen die eerst een uitkering hadden gaan er met het BI dus fors op achteruit. -Paul Ulenbelt
De hoogte van het BI is een belangrijk punt. Wordt er door velen over 1.500 euro p.m. gesproken, nu hoor je voorstellen van zo’n 760 euro p.m.
Een BI zou voldoende moeten zijn voor een fatsoenlijk levensonderhoud, maar 760 euro is daarvoor bij lange na niet genoeg. Het is minder dan de huidige bijstandsnorm en zelfs daarvan kun je eigenlijk niet leven. “Dat bedrag ligt in ons land dus onder de armoedegrens. Het armoedeprobleem zul je met een basisinkomen dus niet oplossen.”
Robin Fransman, Basisinkomen, het alternatief voor de rondpompmachine 26/02/14
De uitkeringsgerechtigden zijn dan inderdaad slechter af. Met zo'n BI heb je niet de vrijheid om te doen wat je wilt. Je hebt dan niet de KEUZE om al of niet bij te verdienen, zoals wordt gepropageerd. Met zo'n BI MOET je bijverdienen want anders kom je niet rond.
Maar is een BI niet eerlijk dan? Iedereen krijgt dan toch hetzelfde? Nee, zegt Ulenbelt: “Iedereen komt in aanmerking voor een basisinkomen, ook de koning en ook de miljonairs, waardoor er van verkleinen van inkomensverschillen geen sprake is. Wat ons betreft is dat het tegendeel van eerlijk delen. Het is dan ook niet verrassend dat het basisinkomen vaak in één adem wordt genoemd met de vlaktaks.”
Het is niet eerlijk om iedereen hetzelfde te geven als de uitgangssituatie verschillend is
Het is niet eerlijk om iedereen hetzelfde te geven als de uitgangssituatie verschillend is. De een heeft nu eenmaal meer kansen op de arbeidsmarkt dat de andere, de een heeft een rijkere pa en ma dan de andere, de een heeft meer netwerk en kruiwagens dan de andere. Onterecht verdient een vuilnisman veel minder dan een bankdirecteur. Onverdiend kunnen veel mensen geen werk vinden. Sommigen zijn ziek of gehandicapt. Daar kunnen ze niks aan doen. Moet je dan aan iedereen hetzelfde bedrag gaan overmaken? Terwijl sommigen het helemaal niet nodig hebben en anderen er nog te weinig aan hebben om het hoofd boven water te houden? We hebben nu een progressief belastingstelsel, omdat het ons redelijk leek dat de sterkste schouders de zwaarste lasten zouden dragen. We hebben ooit sociale voorzieningen voor kwetsbare groepen en voor werklozen in het leven geroepen omdat het duidelijk was dat er een tegenwicht geboden moest worden aan het kapitalistisch systeem met z’n uitbuiting en onteigening. Als je niet met z’n allen voor een vangnet zorgt, zullen grote groepen verkommeren. Keihard hebben we gevochten voor die sociale zekerheid, zouden we die dan nu overboord gooien?
Een BI voor iedereen schaft de uitkeringen voor mensen die het nodig hebben feitelijk af en werkt net als een vlaktaks: de inkomensverschillen die nu al groot zijn zullen nog verder toenemen. Francine Mestrum: "ongelijke/verschillende mensen gelijk behandelen leidt tot meer ongelijkheid. Ongelijke/verschillende mensen moeten ongelijk/verschillend behandeld worden willen we meer gelijkheid bereiken. Dat is wat de sociale zekerheid [wel en het BI niet] doet".
Francine Mestrum, Waarom het basisinkomen geen links project kan zijn, GlobalInfo 31/03/15
Bureaucratie
Als argument voor het BI wordt ook vaak genoemd dat het huidige systeem zo bureaucratisch is. Met het BI zouden we daar in één klap vanaf zijn. Maar wiens probleem lossen we hiermee op? Het onze? De regels, de repressie, de controle rondom de uitkeringen zijn de laatste jaren enorm toegenomen. Als je als overheid iets minder wantrouwend bent, kun je al fors besparen op de uitgaven. De huidige surveillance is zwaar overdreven en bovendien mensonterend. Je hebt geen BI nodig om daar iets aan te doen.
"Als je trouwens de bureaucratie af wil schaffen, dan zijn er veel minder dramatische maatregelen denkbaar waarmee je de regelgeving in de sociale zekerheid drastisch kunt versimpelen", schrijft Ulenbelt. "Bijvoorbeeld door de gegevens van de Belastingdienst te koppelen aan die van uitkeringsinstanties, zodat er automatisch berekend kan worden wie er recht heeft op bijzondere bijstand, kinderbijslag enzovoort." Hier hoef je echt geen basisinkomen voor in te voeren.
Erger nog: door onze focus op het basisinkomen komt de discussie over de misstanden in de sociale zekerheid niet eens op gang. Zou het daar niet over moeten gaan?
Kosten BI
"Veel van de argumenten pro BI verdwijnen als sneeuw voor de zon als men de bedragen en de kosten ziet".
We hebben er schitterende beelden en warme gevoelens bij, maar laten we even nuchter analyseren. Hoe gaan we het BI financieren? Het bedrag wat nu naar de sociale zekerheid gaat, komt beschikbaar voor het BI. Daarnaast het geld dat we besparen doordat we geen controle apparaat meer nodig hebben. De econoom Robin Fransman schat in dat we daarmee de kosten van een BI van 760 p.p. zo’n beetje kunnen dekken.
Veel meer zit er niet in, als we dat al halen. De bezuinigingswoede van de laatste tijd wekt wat dat betreft weinig vertrouwen.
Francine Mestrum, Het basisinkomen, een oplossing? De Wereld Morgen 27/08/13
Robin Fransman, Basisinkomen, het alternatief voor de rondpompmachine 26/02/14
Maar daarbij vindt ook een belangrijke verschuiving plaats. De sociale zekerheid wordt nu door werkgevers en werknemers samen bekostigd via premies op het loon. Het BI zal daarentegen door ons allemaal gefinancierd moeten worden. Francine Mestrum schrijft: "Hoe het BI ook wordt betaald, het zal altijd neerkomen op een of andere vorm van belastingen die door iedereen worden gedragen. Dat betekent dat de kosten voor wat nu de sociale zekerheid heet niet langer door de werkgevers en werknemers betaald worden – en deel uitmaken van het loon -, maar door de hele samenleving, bijvoorbeeld door een hogere BTW".
Francine Mestrum, Het basisinkomen, een oplossing? De Wereld Morgen 27/08/13
Het BI veroorzaakt dus een verschuiving van lasten op arbeid naar lasten voor de hele maatschappij. Ook Ulenbelt benadrukt dat voor een BI de BTW waarschijnlijk omhoog zal gaan. De BTW is een degressieve belasting. Lagere inkomens zullen onder een BTW verhoging veel meer lijden dan de veelverdieners, omdat ze een relatief groter deel van hun inkomen kwijt zijn aan consumptie.
WvI, Armoede, onder het kopje: Herverdeling via de overige belastingen?
Liberaal idee
Ulenbelt komt tot de conclusie dat het BI een valkuil is. Op het eerste gezicht lijkt het geweldig, maar als je er beter naar kijkt zie je dat je de neoliberalen geweldig in de kaart speelt.
Het BI is van origine een liberaal idee. In Nederland is het in de jaren '80 in Den Haag op de politieke agenda gezet door niemand minder dan Gerrit Zalm. Ook D66-voorman Hans Wijers was een voorstander van het basisinkomen. Rechtse economen als Milton Friedman pleitten voor het afschaffen van alle regels die het vrije spel van kapitaal en de vrije markt in de weg zouden staan. Met de invoering van het basisinkomen zouden alle regels rond de sociale zekerheid in één klap afgeschaft kunnen worden. Dat maakte hem dan ook een groot voorstander van een basisinkomen.
"Er zit dus een liberale filosofie achter het basisinkomen: ieder z’n deel, dan ben jij van de overheid af en is de overheid van jou af. Je mag, maar je hoeft niet meer te solliciteren. Je zoekt het maar uit met dat basisbedrag."
Een basisinkomen voor iedereen: sympathike idee of verwerpelijk voorstel? SP Spanning, jaargang 16, nummer 8, september 2014
Hoe gek het misschien ook klinkt: het BI zoals dat nu wordt voorgesteld past naadloos in het neoliberale denken. Door een BI in te voeren zal arbeid een heel stuk goedkoper worden. Werkgevers zullen redeneren dat je toch al een BI hebt, het huidige nettoloon kan daarom wel omlaag. Robin Fransman rekent voor dat het minimumloon in geval van een BI flink naar beneden zal gaan.
Mestrum schrijft: "De kans is groot dat de lonen boven het BI bijzonder laag zullen blijven".
Robin Fransman, Basisinkomen, het alternatief voor de rondpompmachine 26/02/14
Francine Mestrum, Het basisinkomen, een oplossing? De Wereld Morgen 27/08/13
Door een BI in te voeren zal arbeid een stuk goedkoper worden
Een onvoorwaardelijk inkomen buiten de arbeidsmarkt kan die arbeidsmarkt niet meer beïnvloeden. Is het BI anti-kapitalistisch of past het misschien juist heel mooi in het huidige systeem? "In tegenstelling tot de these die stelt dat het kapitalisme ermee wordt afgebrokkeld, zou het ook kunnen zijn dat we belanden in een kapitalisme zonder arbeidsmarkt waarin de werkgevers zoveel mogelijk kosten afwentelen op de hele samenleving."
Francine Mestrum, Het basisinkomen, een oplossing? De Wereld Morgen 27/08/13
Door het wegvallen van de lasten op arbeid wordt arbeid voor de werkgevers veel goedkoper. Voor hen is het voordeel van BI groter dan voor de werknemers, die zullen moeten blijven vechten voor een baan, een normaal salaris en voor aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden. Kort en krachtig: "BI is een systeem bedacht door liberalen die arbeid goedkoper willen maken, zonder dat de armoede er echt mee verdwijnt".
Francine Mestrum, Het basisinkomen, een oplossing? De Wereld Morgen 27/08/13
We zullen heel wat uurtjes moeten werken om ons BI van 760 euro op te krikken naar een leefbaar inkomen. En dat was nou net NIET hoe wij ons het BI voorstelden.
Mestrum noemt het BI een gigantisch cadeau voor de werkgevers. "Als men beseft dat al dertig jaar lang meer en meer inkomen en vermogen van de overheid naar de privé-sector is getransfereerd, dan is het echt moeilijk te begrijpen dat men diezelfde privé-sector nu nog eens zo’n cadeau wil doen." Loonlastenverlaging, het wegvallen van sociale bijdragen van werkgevers en het verlagen van het (minimum-)loon. Dat is kassa voor het bedrijfsleven. Maar wie zijn er de dupe van?
Francine Mestrum, Waarom het basisinkomen niet links kan zijn
MI
In plaats van een BI zouden we beter een MI in kunnen voeren, een ‘gegarandeerde minimuminkomen’ (MI). "Dat [MI] is er op gericht iedereen voldoende middelen te verschaffen om zijn menselijke waardigheid te kunnen behouden. Het MI kan toegekend worden aan iedereen die onder een bepaalde inkomensdrempel valt. De practische uitvoering kan via een ‘negatieve inkomensbelasting’: wanneer je inkomen onder een bepaald niveau valt, kan je geld van de belastingen krijgen om het tot een bepaalde drempel op te trekken."
Het MI is een veel efficiëntere manier om een einde te maken aan armoede dan het BI.
Francine Mestrum, Het basisinkomen, een oplossing? De Wereld Morgen 27/08/13
Systeemverandering
Als je net als ik een beetje in de gaten houdt hoe de hazen momenteel lopen wat werk, inkomen en inspraak betreft. Als je de drastische bezuinigingen van dit kabinet in ogenschouw neemt en als je weet hoe het kapitalistische systeem eigenlijk in elkaar zit, dan weet je ook dat het heilloos en zinloos is om te gaan wachten op de overheid. Als politici een BI in zullen gaan voeren, zal het waarschijnlijk de enorme kat in de zak blijken te zijn waar Ulenbelt en Mestrum ons voor waarschuwen. Het zal uitlopen op een grote teleurstelling voor alle fans van het voorstel.
Het liedje ter promotie van het BI, dat Pharao & Yara hebben opgenomen, spreekt boekdelen. Zou een regering die op dit moment voortvarend bezig is onze welvaartsstaat te slopen, waardoor steeds meer mensen in armoede vervallen, nu ineens geneigd zijn om ons het paradijs op aarde aan te bieden? Zo'n beleid zou totaal haaks staan op de huidige trends.
WvI, Afbraak van de verzorgingsstaat
Het ideale BI dat ons in eerste instantie zo aanspreekt omdat het welvaart voor iedereen belooft, komt er via de huidige politiek niet. Daarvoor zou namelijk het economische systeem totaal op de schop moeten. Het kapitalisme dat werkt via uitbuiting en onteigening zou moeten wijken, maar vooral ons geldsysteem zou drastisch moeten veranderen. Gaan onze overheden dat zomaar opeens spontaan doen, denk je?
Het BI is een gigantisch cadeau voor de werkgevers
Ons lot in handen leggen en oplossingen verwachten van een regering is sowieso geen goed idee. Waarom hebben we onze macht en vrijheid eigenlijk ooit uit handen gegeven? Het idee dat de ene persoon over anderen zou moeten heersen, is vragen om moeilijkheden.
Achter de Samenleving, Waarom je eenieder die politicus wil worden zou moeten wantrouwen
Als we ons eigen renteloze geld gaan scheppen en onderling goed gaan samenwerken zou niets ons in de weg staan om iedereen van een fatsoenlijk inkomen te voorzien.
Als we het heft in eigen handen nemen en weer over ons eigen leven gaan beslissen, komen bestaanszekerheid, ontspanning en vrijheid voor iedereen eindelijk dichterbij.
WvI, Geld stroomt weer naar iedereen
WvI, Samenwerkingseconomie brengt welvaart voor iedereen
WvI, Samenwerkingseconomie brengt welvaart voor iedereen Schrijf een reactie
-
Chris v 3 oktober
Sorry mensen, maar ben zelf geen voorstander van het basisinkomen. Het enige wat je daar me zegt: mensen je hoeft niet te werken of te leren geld krijg je toch. Dus eigenlijk is het enige wat je creëert is een land waar de mensen achteruit gaan op leer en werk vlakken. Het lijkt mooi maar denk goed na, er zijn veel mensen die nu al geen zin hebben om te leren en te werken. ik zelf heb een wajong en heb er een hekel aan om dat ik geen geld wil krijgen voor niks. werken is gezond en een basis inkomen is niet gezond voor Nederland.
-
Pietje Puk 22 juni
Als dwangarbeid of wat nu genoemd wordt tegenprestatie niet meespelen is er misschien kans op herstel
-
Jan Maarten Fernig 11 juni
Als we in een grote belastingstelselherziening de raadgevingen opvolgen voor een betere verdeling van verdeling van welvaart middels progressieve belasting op kapitaal kombineren met een hoog genoeg (Europese norm armoedegrens) basisinkomen, en daarin tegelijkertijd alle milieubelastende processen aanpakken, komen we ook een stap verder op weg naar een betere wereld.
Dat is nog een als. En als we daarvoor genoeg politieke invloed bijeen kunnen brengen, dan zou het nog eens kunnen gebeuren ook.
Gelukkig rijst onder verschillende beleidsmakers steeds meer een redelijk onderbouwd inzicht dat het huidige pad richting meer ongelijkheid welvaartsverdeling en schade wereldecologie, verlaten dient te worden. Nog verheugender blijken er steeds meer medeburgers met kennis van zaken zich te scharen achter initiatieven zoals http://www.degrotetransitie.nl/, waarin ook onderzoek naar de mogelijkheden van een basisinkomen opgenomen.
De effecten van invoering van een basisinkomen kunnen al naar gelang ieders wereldbeeld totaal verschillend ingeschat worden, zoals we kunnen constateren. Wat dat betreft maakte Bregman al terecht vergelijk met afschaffing slavernij. Nu gaat het om afschaffing loonslavernij aan steeds minder ‘gelukkige’ bezitters van voortbrengende kapitaalgoederen. Welke enkele bezitters er zelf ook niet gezonder van lijken te worden. Immers, welk gezond organisme kan uiteindelijk overleven in steeds grotere onbalans met haar omgeving?
Verhef de armen, en bevrijd de rijken uit hun gouden kooien.
-
Pieter Weelen 11 juni
Refereer aan Mia 10 juni
“Als er verder niks verandert en BI wordt ingevoerd, moeten we het zelf betalen via hogere belasting…”.
Het is volstrekt zinloos om met een belasting een deel van een basisinkomen te betalen, dat is geld van je ene broekzak naar je andere broekzak brengen, maar dan via de overheid wat ook weer inzet=geld=gedoe kost. Dat kan verstandiger mensen. De hele financiering van een BI moet je fris+frank bezien, ik vind de reactie van Suuz Polman wel een nuttige. -
Suuz Polman BE 11 juni
“Als we het heft in eigen handen nemen en weer over ons eigen leven gaan beslissen, komen bestaanszekerheid, ontspanning en vrijheid voor iedereen eindelijk dichterbij.” is een mooie these. Nadeel van een als-dan is, dat er meestal geen wezenlijk aangrijpingspunt is. Anders gezegd, de als-dan is mooi, maar zet meestal niets in gang. Hoe dan wel ?
Ik zou zeggen, begin opnieuw. Want de heren en dames boven redeneren vanuit het bestaande en dan kom je er niet, dan blijft het ingewikkeld, de kop bijt in zijn staart en andersom. Loslaten is een goeie. En start dan opnieuw, men leze ‘vogelvlucht’ ter inspiratie. Link = http://www.blijeeconomie.nl/vogelvlucht.html. -
eric 10 juni
ik snap de beredenatie ,van hoe het betaald moet worden niet goed , ik zou toch denken dat de grote bedrijven die door hun robotisering veel minder geld kwijt zijn aan loon kosten ,zwaarder zou kunnen belasten om daarmee ook deels het BI te financieren .
Dat zou redelijk zijn, maar als je de huidige trend bekijkt is het duidelijk dat grote bedrijven de afgelopen jaren juist steeds minder belasting zijn gaan betalen. Als er verder niks verandert en BI wordt ingevoerd, moeten we het zelf betalen via hogere belasting, bijv. hogere BTW. Daarvan zijn vooral de lagere inkomens de dupe.