Elke cultuur heeft een verhaal van het 'zelf', dat antwoord geeft op de vraag: "Wie ben jij? Wat betekent het om mens te zijn?"

In onze cultuur is het verhaal dat je een geïsoleerd wezen bent, te midden van andere geïsoleerde wezens in een universum dat eveneens afgescheiden is van jezelf. Dus jij bent niet ik, die plant is niet ik, dat is iets anders. En dit verhaal over het zelf vormt dus onze wereld.

Als jij een geïsoleerd wezen bent en er zijn andere geïsoleerde wezens en andere diersoorten, dan geeft het universum niets om je of is het zelfs vijandig. Dan wil je dus absoluut controle hebben. Je wilt macht kunnen hebben over andere wezens en over die onvoorspelbare, willekeurige krachten van de natuur die je op elk moment kunnen vernietigen.

Maar dit verhaal wordt overbodig, het is niet langer waar. Het ligt ons niet meer en het zorgt in feite voor crises die niet zijn op te lossen door macht uit te oefenen. Daarmee ontstaat ruimte voor ons om over te schakelen naar een nieuw verhaal over het zelf en de mensheid.

Geld is een afspraak. Het heeft van zichzelf geen waarde. Het heeft waarde omdat mensen met elkaar hebben afgesproken dat het waarde heeft. Economen zullen je vertellen wat geld doet, namelijk het mogelijk maken van een transactie. We gebruiken het om dingen te tellen en dingen bij te houden.

Je schrijft wat getallen op een magisch stukje papier dat een cheque heet en plots kun je ervoor zorgen dat er een stortvloed aan spullen je huis binnenkomen. Je kunt zelfs duizenden mensen in het onheil storten als je een van de machtigste spelers bent die de magie van het geld beheersen.

Schaarste zit in het monetaire systeem gebakken. Het duidelijkst is dat te zien aan de manier waarop geld wordt gemaakt, als een schuld met rente. Dus elke keer als een bank geld creëert, of de Centrale Bank geld creëert, ontstaat geld, met een daaraan gekoppelde schuld, en die schuld is door de rente altijd groter dan de som geld.

Dus in feite zorgt dit systeem ervoor dat mensen met elkaar strijden om geld, waarvan er nooit genoeg is. Groei is een andere essentiële component van ons monetaire systeem. Als bank leen je geld aan mensen die nieuwe spullen en diensten creëren, zodat ze winst maken en je terug kunnen betalen.

Je leent geen geld aan iemand die geen spullen en diensten produceert. Dus geld gaat naar mensen die meer geld creëren. In feite betekent economische groei dat je iets moet vinden dat ooit natuur was waar je nu een product van maakt.

Of dat je van iets dat ooit een geschenk was een service maakt. Je moet iets vinden dat mensen ooit gratis kregen. Of iets dat ze zelf of voor elkaar deden en het dan afpakken en op de een of andere manier aan die mensen terugverkopen. Door dingen in handelswaar te veranderen, raken we verwijderd van de natuur, op dezelfde manier dat we verwijderd raken van de gemeenschap.

We kijken naar de natuur alsof het gewoon een berg spullen is. Daardoor raken we eenzaam en blijven we zitten met vele menselijke verlangens die niet worden vervuld. Als je geld hebt, kun je die verlangens proberen te stillen door te winkelen, door spullen te kopen, of door steeds meer geld te vergaren.

Natuurlijk naderen we nu het einde, het einde van de groei, de planeet kan meer groei niet aan. Dat is waarom de huidige crisis niet zal verdwijnen.

Een van de dingen waar ik het over heb, is het gevoel dat ik als kind had dat er iets niet klopte. De meeste kinderen hebben dat gevoel, dat het zo niet zou moeten zijn, dat je bijvoorbeeld maandag eigenlijk niet zou moeten haten. En dat je niet blij zou moeten zijn als je niet naar school hoeft.

School zou iets moeten zijn waar je van houdt. Het leven is iets waar je van zou moeten houden. We hebben de dingen niet 'verdiend' die ons echt in leven houden of die het leven leuk maken. We hebben de lucht niet 'verdiend', we hebben onze geboorte en onze verwekking niet 'verdiend', we hebben het vermogen om te ademen niet 'verdiend', we hebben het niet 'verdiend' dat er planten zijn die ons voedsel verschaffen, we hebben de zon niet 'verdiend'.

Dus ik geloof dat mensen op een zeker niveau een aangeboren gevoel van dankbaarheid hebben, omdat we op een zeker niveau weten dat we dit allemaal niet hebben 'verdiend'. We weten dat het leven een geschenk is.

Als je weet dat je een geschenk hebt gekregen, dan is de natuurlijke reactie een gevoel van dankbaarheid, het verlangen om iets terug te geven.

In een geefeconomie is het niet zo dat iedereen met elkaar concurreert, zoals in een geldeconomie. In een geefeconomie geef je iets aan iemand anders als je het zelf niet nodig hebt.

Dat is hoe je respect vergaart en dat is zelfs waar je bestaanszekerheid op is gebaseerd. Want als je al die dankbaarheid hebt gecreëerd, dan zullen mensen ook voor jou zorgen. Zonder geschenken is er geen gemeenschap.

Samenlevingen draaien steeds meer om geld, waardoor de gemeenschap verdwijnt. Mensen verlangen ernaar, maar je kunt geen gemeenschap hebben als extraatje bij een leven dat slechts om geld draait. Je moet elkaar nodig hebben.

Mensen verlangen ernaar hun talenten tot bloei te laten komen. Als er geen geld zou zijn, zouden ze dat doen. Maar geld is vaak een obstakel. Mensen denken: ik zou dolgraag dit of dat doen, maar kan ik me dat wel veroorloven, is het realistisch?

Geld houdt ze tegen. Wat zou ik voor moois doen? Wat is mijn roeping? Zou ik grote tuinen opzetten, waar daklozen voor kunnen zorgen zodat ze weer in contact komen met de natuur? Zou ik een giftbelt opruimen? Wat voor moois zou je doen en waarom is dat niet haalbaar?

Waarom is er geen geld voor dat soort dingen?

Een economie die draait om de principes van het geschenk is een economie die de waarheid belichaamt. De uitdaging waarmee we zijn geconfronteerd is om geld in overeenstemming te brengen met de ware aard van onze talenten.

Er is een heel ander mechanisme nodig voor de manier waarop geld wordt gemaakt en verspreid. Dan kun je denken aan negatieve rente, het tegenovergestelde van woekerrentes en aan het doorberekenen van de werkelijke kostprijs, zodat je niet langer kunt vervuilen en iemand anders of toekomstige generaties de prijs laten betalen.

Dan heb ik het ook over het delen van winst met de gemeenschap, profiteren van de rijkdom van wat gemeenschappelijk bezit zou moeten zijn: het land, de waterbronnen, ons culturele erfgoed.

Wat is er nodig om te ontsnappen uit het huidige monetaire systeem? Het huidige systeem werkt steeds slechter. Groei is alleen mogelijk tegen een steeds hogere prijs.

Zelfs met de grootste moeite kunnen we onze economie niet zo snel laten groeien als nodig is om het systeem in stand te houden. Daardoor ontstaan nog meer moeilijkheden.

Mensen hebben er genoeg van. Zelfs de mensen aan de top, de helden van deze kunstmatige competitie, zijn niet gelukkig. Ook voor hen werkt dit systeem niet.

Dus ik denk dat we met een aantal momenten van crisis te maken krijgen, die alsmaar heviger worden. Bij elke crisis hebben we de keuze: Geven we het spelletje op of zetten we de hakken in het zand?

Het is aan ons om te bepalen op welk moment we wakker worden.

Was dit allemaal één grote vergissing? Dat is een goede vraag en het lijkt erop alsof het antwoord 'ja' is.

als je kijkt naar de gruwelen die op deze aarde hebben plaatsgevonden en die nog altijd gaande zijn. Sommige mensen denken: ik wil hier niets mee te maken hebben, de beschaving was een grote mislukking.

Ik zie onze geïsoleerdheid niet als een mislukking, maar als onderdeel van een groter proces. Het begon met de milieubeweging van de jaren zestig, dat was de eerste ontwaking van een gezamenlijk bewustzijn.

De astronauten ervoeren tijdens hun reis het toppunt van isolatie. De foto's die ze terugstuurden, wekken ook vandaag de dag nog een gevoel van liefde in ons op.

We raken verliefd op onze aarde, dat is een deel van onze transitie naar volwassenheid. Het andere deel is wat we leren als de oude wereld uiteenvalt en een nieuwe wereld wordt geboren.

Een kind speelt en ontwikkelt zijn of haar talenten, maar past ze nog niet perfect toe. Dat geldt ook voor de mensheid. We hebben lopen stoeien met technologie en cultuur en die talenten ontwikkeld. Nu worden we volwassen en wordt het tijd om die talenten toe te passen voor ons ultieme doel.

Aanvankelijk moeten we vooral de schade repareren die we hebben aangericht. We hebben heel wat te repareren en eigenlijk is het bijna onmogelijk.

Je zou kunnen zeggen dat we bezig zijn om hier op aarde een wonder vorm te geven. Mijn boodschap is onmogelijk, bezien vanuit een oude visie van de werkelijkheid, maar mogelijk vanuit een nieuwe visie. Het is nodig en streven naar minder dan dit is niet eens de moeite waard.