De totale schulden van een land hebben de neiging exponentieel te groeien. De renteverplichtingen stijgen even hard mee. Maar de economie en ons gezamenlijk inkomen groeien veel minder sterk. De rentelasten gaan daarom steeds zwaarder op onze schouders drukken. Oude beschavingen hadden hier een oplossing voor. Eens in de zoveel tijd werd een Jubeljaar uitgeroepen.
Tijd voor een Jubeljaar
BLOG, 12/07/2014
Foto: Toby Carroll
De Amerikaanse historicus en econoom Michael Hudson heeft onderzoek gedaan naar de geschiedenis van geld en schuld. In oude beschavingen (zoals die van Soemerië en Babylonië) was bekend dat schulden exponentieel groeien en de reële economie dit nooit bij kan houden. Na verloop van tijd stijgen de schulden en rentelasten sneller dan de gewone economie van productie en distributie.
Michael Hudson, The Lost Tradition of Biblical Debt Cancellations, (1993)
Michael Hudson, A Short History of Debt Youtube 2 min.
Michael Hudson, MMT-MCT Fields Institute Seminar Youtube 45 min. 03/07/12
Over elke lening wordt rente gerekend. Door het rente-op-rente-principe groeit de schuldhoeveelheid exponentieel. Daarom zou de economie ook exponentieel moeten groeien om aan de renteverplichtingen te kunnen voldoen. Maar in de praktijk is dit niet het geval. De economie van een land dat in ontwikkeling is, kan aanvankelijk hard groeien, maar na verloop van tijd vlakt de groei altijd af. Als de schulden exponentieel groeien, terwijl de economie nog maar nauwelijks groeit, nemen de rentelasten een steeds groter deel van het brutonationaal product in beslag. Naar verhouding gaat er steeds meer aan rente naar de banken en blijft er steeds minder over voor de deelnemers aan de reële economie. De enorme renteverplichtingen gaan alsmaar zwaarder drukken op de gewone economie.
Michael Hudson, A Short History of Debt Youtube 2 min. Michael Hudson, MMT-MCT Fields Institute Seminar Youtube 45 min. 03/07/12 Over elke lening wordt rente gerekend. Door het rente-op-rente-principe groeit de schuldhoeveelheid exponentieel. Daarom zou de economie ook exponentieel moeten groeien om aan de renteverplichtingen te kunnen voldoen. Maar in de praktijk is dit niet het geval. De economie van een land dat in ontwikkeling is, kan aanvankelijk hard groeien, maar na verloop van tijd vlakt de groei altijd af. Als de schulden exponentieel groeien, terwijl de economie nog maar nauwelijks groeit, nemen de rentelasten een steeds groter deel van het brutonationaal product in beslag. Naar verhouding gaat er steeds meer aan rente naar de banken en blijft er steeds minder over voor de deelnemers aan de reële economie. De enorme renteverplichtingen gaan alsmaar zwaarder drukken op de gewone economie.
In die tijd had men daarom de gewoonte af en toe met een schone lei te beginnen. Bijvoorbeeld als er een nieuwe koning aan de macht kwam, was zijn eerste daad het kwijtschelden van alle schulden. In de Joodse wetten is dit ook terug te vinden. Eens in de 50 jaar werd het Jubeljaar uitgeroepen.
Schulden werden uitgewist, slaven moesten worden vrijgelaten en het land werd aan de rechtmatige eigenaar terug gegeven. Iedereen kon een nieuwe start maken.
Leviticus 25:8-10
David Graeber, Ancient Kings cancelleed Debts, OpenWriting 12/07/11
Schulden vs. inkomen nu
Bij een rentepercentage van 5% is 50 jaar zo ongeveer de grens waarop de schulden de reële economie boven het hoofd gaan groeien. Ons stelsel bestaat (sinds het ontstaan van de Amerikaanse Centrale Bank, de FED) nu al 100 jaar. Doordat er een Grote Depressie en een wereldoorlog in deze periode vallen, de economie is geglobaliseerd en de rente steeds verder is verlaagd, is de cyclus gerekt. Maar dit kan onmogelijk nog veel langer goed gaan. Wereldwijd stijgen de schulden sneller dan de economie kan groeien.
Individuen, bedrijven en overheden zijn sinds ongeveer de jaren '80 een steeds groter deel van hun inkomen kwijt aan renteverplichtingen. De gemiddelde schulden van huishoudens zijn in die tijd gestegen, waardoor meer van het inkomen naar rentebetalingen gaat. Maar ook als je geen lening hebt, betaal je rente. In de prijs van alle spullen die we kopen, zit een stuk rente. Omdat de bedrijfsleningen in de afgelopen 30 jaar zijn toegenomen, zal de rente-component in producten ook zijn gestegen.
De overheidsschuld is de laatste jaren eveneens omhoog gegaan. De rente over die schuld moeten we met z'n allen ophoesten via de belastingen.
In alle producten die we kopen zit een stuk rente dat uiteindelijk naar de banken gaat. Minimaal 30% van ons inkomen zijn we eraan kwijt. Leveranciers en winkeliers hebben meestal een lening. De rente die ze daarover moeten betalen, berekenen ze door aan de klanten. Daardoor zijn onze dagelijkse boodschappen veel duurder dan noodzakelijk is. Margrit Kennedy, Interest and Inflation Free Money (1995), p. 8,9, De PDF van haar boek is gratis te downloaden van haar website
Door al de rente die we moeten betalen, blijft er steeds minder van ons gezamenlijk inkomen over om te besteden aan goederen en diensten.
Daardoor komen we in een neerwaartse spiraal: als we minder consumeren loopt de economische groei nog verder terug, waardoor de rentelasten nog zwaarder gaan drukken, enz.
Omdat de rente nu laag is, valt het nog niet zo op. Als de rente maar iets gaat stijgen, zal deze trend meer en meer voelbaar worden.
Totale schuld vs. Nationaal Inkomen VS
De Nederlandse publicist Willem Middelkoop geeft in zijn boek Als de dollar valt (2007) met bovenstaande grafiek een voorbeeld van het overwoekeren van de economische groei door de schuldenlast in de VS. Onder de grafiek staat: “De totale Amerikaanse schulden vertienvoudigden de afgelopen 50 jaar, terwijl de economie ‘maar’ met 300 procent steeg. De cijfers zijn gecorrigeerd voor inflatie”.
Je kunt een vergelijkbare grafiek voor elk ander westers land maken. De trend is overal hetzelfde.
Willem Middelkoop, Als de dollar valt, 7e gewijzigde druk (2008), p. 75 Grafiek overgenomen van Grandfather Economic Report
Willem Middelkoop, Als de dollar valt, 7e gewijzigde druk (2008), p. 88 voor een grafiek van de situatie in de EU.
Voor een overzicht van schuld vs. inkomen in Nederland: Gijsbert Rering, Kun je wel uit deze crisis groeien? Sargasso 17/07/12
Willem Middelkoop, Als de dollar valt, 7e gewijzigde druk (2008), p. 88 voor een grafiek van de situatie in de EU. Voor een overzicht van schuld vs. inkomen in Nederland: Gijsbert Rering, Kun je wel uit deze crisis groeien? Sargasso 17/07/12
Schuldslavernij
De situatie in Griekenland laat zien wat er gebeurt als een land de rente op de schuldenlast niet meer kan opbrengen. Andere EU-landen en het IMF springen bij met nieuwe leningen, maar dit geld gaat direct naar de banken om aan de renteverplichtingen te voldoen. De schulden en rentelasten groeien ondertussen exponentieel door.
Onder druk van de schuldeisers worden enorme bezuinigingen doorgevoerd. De publieke sector krijgt forse klappen, de gezondheidszorg en de sociale zekerheid worden uitgekleed en doordat er ook bezuinigd wordt op het onderwijs, moeten sommige scholen zelfs hun deuren sluiten. De lonen zijn verlaagd: de ambtenarensalarissen worden met 15 tot 20 % gekort, het minimumloon is verlaagd van 877 naar 700 euro per maand. Er zijn meer dan 15.000 ambtenaren ontslagen zonder fatsoenlijke afvloeiingsregeling.
Eén op de 4 Grieken is werkloos en van de jongeren heeft meer dan de helft geen werk. De Griekse economie zit nu al 5 jaar in een recessie. Alleen al in 2012 is de economie met 7% gekrompen. Terwijl het inkomen van de gemiddelde Griek is gedaald, worden de belastingen intussen verhoogd. Ook de tarieven voor het openbaar vervoer zijn gestegen, met wel 25%. De Grieken worden uitgeperst.
De bevolking verarmt in rap tempo. Dat gebeurt als de renteverplichtingen van de schulden groter worden dan de gewone economie kan opbrengen. Een land komt in de greep van een schuldslavernij.
De Volkskrant, Duizelingwekkende Griekse bezuinigingen: een overzicht 20/02/12
Ingeborg Beugel, Heus, Grieken werken 41 uur per week en zijn niet verder uit te persen, GlobalInfo 24/06/11
Ingeborg Beugel, Heus, Grieken werken 41 uur per week en zijn niet verder uit te persen, GlobalInfo 24/06/11 De schuldenproblematiek is een belangrijke oorzaak van de armoede in de wereld. Veel van de zogenaamde derdewereldlanden hebben schulden bij het IMF en de Wereldbank. Jaarlijks gaat er een groot bedrag aan rente naar het Westen. Dit gaat ten koste van de gezondheidszorg, het onderwijs en investeringen in de eigen economie.
James Boyce en Léonce Ndikumana, Africa’s Odious Debts: How Foreign Loans and Capital Flight Bled a Continent (2011)
Ook Nederland heeft inmiddels met forse schulden te maken. Vooral de schulden van huishoudens zijn enorm opgelopen door de hoge hypotheken. Maar onze regering focust zich op de overheidsschuld. Omdat die schuld het voornaamste probleem zou zijn, wordt er bezuinigd op de gezondheidszorg en de sociale zekerheid. De lonen worden laag gehouden en de belastingen gaan omhoog. De werkloosheid loopt op. De onderklasse verarmt steeds meer en de middenklasse krijgt het alsmaar zwaarder. Als de rente zou stijgen wordt het voor ons steeds moeilijker om aan de betalingsverplichtingen te voldoen. Dan dreigt ook in ons land een spiraal naar beneden.
Jo Versteijnen, Griekenland als voorland, Globalinfo 28/06/11
Tomáš Sedláček
, Griekenland is ons voorland Presseurop 28/03/12
Tomáš Sedláček
, Griekenland is ons voorland Presseurop 28/03/12 Jubeljaar
Het huidige beleid van steeds verder gaande bezuinigingen, lastenverzwaringen en verarming van de bevolking wordt vaak verdedigd met een uitspraak van de Britse oud-premier Margaret Thatcher: “Er is geen alternatief”. Maar er is wel een andere oplossing, want de introductie van een Jubeljaar zou een uitkomst zijn. Onder andere de Nederlandse econoom Ad Broere en de Australische econoom Steve Keen pleiten voor een modern Jubeljaar.
Ad Broere, Geld komt uit het niets (2012), p. 230-232
Steve Keen, Steve Keen's Proposal For A Modern Debt Jubilee Youtube 3 min. 27/06/13
Zie ook het artikel van Michael Hudson, Thinking the Unthinkable: A Debt Write Down, and Jubilee Year Clean Slate, GlobalResearch 24/09/08
Steve Keen, Steve Keen's Proposal For A Modern Debt Jubilee Youtube 3 min. 27/06/13
Zie ook het artikel van Michael Hudson, Thinking the Unthinkable: A Debt Write Down, and Jubilee Year Clean Slate, GlobalResearch 24/09/08 Veel spaarders zouden echter hard geraakt kunnen worden als er zomaar ineens een streep door alle schulden gaat. Het moderne Jubeljaar werkt daarom op een iets andere manier. Steve Keen stelt voor dat de overheid rentevrij geld schept en dit onder alle burgers eerlijk verdeelt.
Diegenen die schulden hebben worden verplicht om met dit geld hun schulden af te lossen. Diegenen die geen schulden hebben, mogen met het geld doen wat ze willen. Van een modern Jubeljaar profiteert iedereen.
Zo vreemd is dit niet. Tijdens de QE- (geldverruimings)operaties van de afgelopen jaren zijn er grote sommen rentevrij geld onder de banken verdeeld. Nu wordt rentevrij geld direct aan de burgers gegeven.
Om te voorkomen dat de schulden- en rentelasten de gewone economie ooit weer gaan overwoekeren, wordt na deze operatie een einde gemaakt aan het huidige geldsysteem. Banken verliezen het alleenrecht om geld door schuld te creëren en daar rente over te rekenen.
Een grootscheepse monetaire hervorming zal geldschepping dienstbaar maken aan de reële economie.
Banken zullen wel blijven bestaan, ze krijgen alleen een ander verdienmodel. De excessieve winsten die ze nu hebben, zullen tot het verleden gaan behoren.
Kwijtschelding van schulden lijkt nu ondenkbaar, maar nog niet zo heel lang geleden hebben we hier nog een voorbeeld van gezien. Zestig jaar geleden ontsloeg Europa Duitsland van zijn verplichtingen. Het land werd van het grootste deel van de schulden van voor en tijdens de oorlog vrijgesteld.
Een royaal aanbod van de schuldeisers dat erop gericht was dat het land zo snel mogelijk weer opgebouwd zou kunnen worden.
Jesse Frederik, Het gelijk van de koopman, FTM 03/01/13
Schuldvergiffenis is ook nu voor alle partijen de beste oplossing. Het is tijd om een modern Jubeljaar uit te roepen.
Schrijf een reactie
-
Suuz Polman 30 juli
Door geld uit het niets te maken (fopgeld), en daar vervolgens een vergoeding met rente voor te vragen, ontstaan er bizarre ‘resultaten’ in deze tijd. Een prettiger economie – simpel voor iedereen – wordt mogelijk door de foute prikkels uit ons economisch systeem weg te nemen. En dan kan geld en alles weer op een natuurlijke manier gaan stromen zonder rare fratsen. Doe ook mee om die verandering gestalte te geven. Het kan. (Suuz Polman, http://www.BlijeEconomie.nl)
