In de huidige economie gaat men ervan uit dat iedereen primair zijn eigen belang najaagt. Sterker nog: het wordt gestimuleerd om uitsluitend aan jezelf te denken. Om succes te hebben in dit economisch stelsel mòet je dat doen. Als we ons nu zelfzuchtig gedragen, komt dat vooral door de prikkels die we van buitenaf ontvangen om deze kant van onszelf te ontwikkelen en te laten zien.

Maar iedereen kent wel mensen die empathisch zijn, sociaal, solidair, voor anderen opkomen, voor anderen zorgen. Ook kennen we allemaal deze neiging in onszelf, misschien niet altijd, maar dan toch zo af en toe. Als zelfs in een systeem dat eigenbelang bevordert en beloont, mensen aan anderen blijven denken, is dat een belangrijk teken dat de mens (ook) goed is of kan zijn. In een systeem waarin samenwerking wordt bevorderd en beloont, zullen mensen deze kant van zichzelf steeds meer ontwikkelen. Ze moeten wel: om mee te kunnen doen in het nieuwe economische stelsel mòet je sociaal zijn en niet egoïstisch.

Nieuwe studies in de biologie hebben aangetoond dat coöperatie en niet competitie de norm is in de natuur. Bijvoorbeeld Robert Augros en George Stanciu, in hun boek The New Biology: Discovering the Wisdom of Nature (1987). Hun onderzoek bewijst dat “nature uses extraordinarily ingenious techniques to avoid conflict and competition, and that cooperation is extraordinarily widespread throughout all of nature.”

De Amerikaanse auteur Alfie Kohn onderzocht meer dan 400 wetenschappelijke onderzoeken over competitie en coöperatie. In zijn boek No Contest: The Case Against Competition (1992) concludeert hij dat “The ideal amount of competition… in any environment, the classroom, the workplace, the family, the playing field, is none…. [Competition] is always destructive.” Competitie is niet de basis van onze menselijke natuur. Integendeel, het vergiftigt de relatie met onze medemensen. We verliezen als we proberen te winnen.

De meeste antropologen en psychologen benadrukken vandaag de dag dat de verklaring voor ons gedrag geen kwestie is van òf aanleg òf opvoeding, maar dat het gaat om een wederkerige relatie. We zijn geboren met zekere neigingen, maar door opvoeding, onderwijs en de ontwikkeling van ons bewustzijn onder invloed van de omgeving, kunnen we ons gedrag en onze persoonlijkheid transformeren. Een nieuwe economie op basis van coöperatie is mogelijk. Als ons gedrag minder zelfzuchtig wordt, wordt ook onze omgeving minder zelfzuchtig en als onze omgeving saamhoriger wordt, worden wij dat ook.

Maar hoe maken we ons gedrag minder zelfzuchtig? Hoe rekenen we af met ons ego? Is dat een kwestie van spirituele oefening? Daar is al veel over gezegd en geschreven. Een van de beste bronnen die ik ben tegen gekomen over deze transformatie is Butterflies are Free to Fly. Op deze website zijn gratis audio's, video's en een gratis e-book te vinden. Op WvI is er ook al het een en ander over geschreven. Je vindt het onder de tag butterfliesfree.