We wijten het al snel aan onszelf als we iets niet begrijpen. We denken dan dat we er te dom voor zijn. Maar we zijn afhankelijk van de media voor onze informatie. Als de berichtgeving tekort schiet, onduidelijk of gefragmenteerd is, kùnnen we het simpelweg niet begrijpen. Ik heb heel wat uurtjes doorgebracht op internet. En zelfs dan komen de gegevens maar moeizaam boven water.

Heb je er wel eens over nagedacht dat onze bestuurders er belang bij zouden kunnen hebben om ons niet goed op de hoogte te houden? Het stelt hen in staat verregaande beslissingen te nemen zonder dat wij protesteren. De bestuurders zijn gebaat bij het optrekken van een rookgordijn, zodoende worden ze niet gestoord door ‘lastige’ burgers.

Als je een kikker in een pan kokend water gooit, springt hij er direct uit. Als je de pan met water langzaam opwarmt, is de kikker te laat. Hij heeft niet in de gaten dat er gevaar dreigt. Tegen de tijd dat de temperatuur te hoog wordt is hij al teveel verzwakt om nog te springen. Onze bestuurders werken op dezelfde manier. Ze verhogen de temperatuur van ons water heel langzaam. Zodat wij niets merken van naderend onheil. De bestuurders van de EU zijn dol op deze techniek.

Op 21 januari 2014 las Marianne Thieme, Tweede Kamerlid van de Partij voor de Dieren, in haar bijdrage aan het debat over het Burgerinitiatief EU een onthullend citaat voor uit een toespraak van de voorzitter van de Europese Commissie José Manuel Barroso uit juni 2010. "Wat te gebeuren staat, is een stille revolutie op het vlak van een sterker economisch bestuur in kleine stappen. De lidstaten hebben ermee ingestemd - ik hoop dat ze dat goed hebben begrepen - om de Europese instellingen zeer verregaande bevoegdheden te geven betreffende het toezicht op de lidstaten en een veel striktere controle op hun overheidsfinanciën."

Uit dit citaat kun je afleiden hoe er op het hoogste niveau gedacht wordt. Barosso spreekt over een stille revolutie naar steeds meer machtsoverdracht van lidstaten aan de EU en een steeds sterker economisch bestuur van de EU. Hij benoemt ook het gebruik van kleine stappen waardoor het mogelijk is dat de lidstaten niet doorhebben wat er is gebeurd. Barroso geeft hier een inkijkje in de strategie en tactiek van de Europese leiders.

Nog een kijkje achter de schermen van de EU: De voorzitter van de Eurogroep, Jean Claude Juncker, heeft in 1999 gezegd: "We beslissen iets. We brengen dat dan in en wachten enige tijd om te zien wat er gebeurt. Volgt er geen misbaar, breekt er geen opstand uit - de meesten begrijpen toch niet wat er is beslist - dan gaan we weer wat verder. Stap voor stap tot er geen terugkeer meer mogelijk is."

Over de kleinestappenstrategie heeft de politiek filosoof Ernst Haas geschreven: "De functionalist die vertrouwt op geleidelijkheid en omwegen om zijn doel te bereiken moet een strategie kiezen die veel mensen verenigt en weinigen vervreemdt. Hij kan slechts met kleine stapjes en zonder helder logisch plan vooruitkomen, want als hij met forse stappen en op meesterlijke wijze vooruit zou komen, dan zou hij de steun van velen verliezen."

Barroso vraagt zich in zijn toespraak uit 2010 af of de lidstaten wel goed begrepen hebben wat ze hebben gedaan. De Vlaamse journalist Rik Van Cauwelaert concludeert in een artikel over dit citaat : “De regeringen hadden het kennelijk niet begrepen. De Europese kiezer onderhand wel.”

Waarom begrijpen de kiezers het wel? Omdat zij de gevolgen van de heimelijke kleinestappenpolitiek van de EU aan den lijve ondervinden, schrijft Van Cauwelaert. “De werkloosheid in de eurozone steeg sindsdien naar meer dan 12 procent. In Spanje en Griekenland kijken ze aan tegen een werkloosheid van 26 en 27 procent, met een jeugdwerkloosheid op het schandelijke niveau van 57 en net geen 60 procent.”

Het is nog niet te laat, het water kookt nog niet. We moeten eruit springen.

Het boek The Shock Doctrine (2007) van Naomi Klein onthult veel van de strategie van de parasieten. Naomi Klein geeft tal van voorbeelden hoe politiek leiders crises en rampspoed gebruiken om beslissingen door te drukken die anders nooit geaccepteerd zouden zijn. Het hangt er allemaal van af hoe je het brengt. Crises geven leiders een machtig wapen in handen om vraagstellingen zo te framen dat een bevolking het antwoord accepteert. Oorlogen, natuurrampen, staatsgrepen, financiële crises, ze worden benut om wetgeving versneld in te voeren.

In een recent interview voor Euronews blikt Romano Prodi terug op zijn carrière in de EU. Prodi was voorzitter van de Europese Commissie in de tijd dat de euro werd ingevoerd. Daarover zegt hij: "De moeilijke momenten waren voorspelbaar. Toen we de euro creëerden, was mijn bezwaar als econoom (en ik besprak dit met Kohl en met alle andere staatshoofden): hoe kunnen we een gemeenschappelijke munt hebben zonder gedeelde financiële, economische en politieke pijlers? Het verstandige antwoord was: voor nu hebben we deze sprong voorwaarts gemaakt. De rest zal volgen." En: "Het was dus duidelijk dat deze crisis zou komen."

De jurist en historicus Thierry Baudet schrijft hierover : “Toen ze begonnen aan de open markt, de open grenzen en de gedeelde munt zou de huidige eurocrisis niet te voorzien zijn geweest. Er zaten 'weeffouten' in het oorspronkelijke plan, zegt men dan; maar met de kennis van nu, worden die fouten hersteld. Het zijn schandelijke leugens. Toen de open markt, de open grenzen en de gedeelde munt werden ingevoerd, wisten alle beslissers precies wat dit op termijn zou betekenen. Een politieke unie. Een federale staat. Maar ze wisten ook dat de bevolkingen er nooit in mee zouden gaan. Daarom zeiden ze het niet. Het moest eerst crisis worden - en dan konden ze doorpakken.”

Vriend en vijand zijn het erover eens dat de democratische controle van de Europese Commmissie nog niet goed is geregeld. De nationale parlementen leveren steeds meer bevoegdheden in, het Europees parlement heeft te weinig macht. In dit democratisch machtsvacuüm worden ondertussen onomkeerbare beslissingen genomen. Men grijpt de crisis aan om de bevolking te overtuigen dat een bankenunie en een verregaande machtsoverdracht naar de EU noodzakelijk zijn. De crisis wordt gebruikt om een neoliberale agenda door te voeren.

Er wordt gewerkt volgens het schema dat Naomi Klein aan het licht heeft gebracht: 1) Ramp, 2) framing door de elite, 3) antwoord van de elite in het belang van de elite.

De Europese Unie is een neoliberaal project waarbij de belangen van de multinationals en de banken voorop staan. Sterker nog: het is hun agenda die wordt uitgevoerd. Van Cauwelaert schrijft: “Bij die zogenaamde kleine stappen werden de Europese Commissie en de Europese Raad voortdurend aangestuurd en geleid door Business Europe, de vereniging van de Europese werkgevers, en door de European Round Table of Industrialists, de machtigste van alle lobbygroepen. De Europese elite, die zich duidelijk heeft neergelegd bij het einde van de ideologieën, koestert haar eigen agenda, die nooit aan de kiezers werd voorgelegd. Van de bankencrisis werd handig gebruik gemaakt om die nogal eenzijdige plannen voor een afbouw van het sociaal systeem en de verdere overdracht van soevereiniteit in marstempo door te voeren.”

Crisis of geen crisis, elke nieuwe overdracht van soevereiniteit moet kritisch bevraagd worden en democratisch gecontroleerd. We moeten ons niet op deze manier een dictatoriaal regime in laten luizen.

De parasieten hebben er belang bij om tweedracht te zaaien. In juli 2013 schreef de Vlaamse journalist Daniël Zamora een belangwekkend artikel op De Wereld Morgen Werklozen demoniseren als bezuinigingsexcuus. Via de media worden allerlei tweedelingen gecreëerd om zo de bezuinigingsmaatregelen en de groeiende ongelijkheid te legitimeren: autochtonen vs. allochtonen, ouderen vs. jongeren, productieven vs. niet-productieven.

Links was vroeger solidair, schrijft Zamora. “Het uiteenvallen van de arbeidersmilieus heeft de solidariteit aanzienlijk uit evenwicht gebracht. Er kwam een nieuwe ‘zij’, een trapje onder de ‘wij’.” Er ontstaat zo een bewustzijn dat zich tegelijkertijd tegen de hoogsten en de laagsten richt. Men verzet zich tegen het systeem en ‘de elite’, maar tegelijkertijd wordt de andere ‘zij’ aangevallen: de werklozen, de migranten, de werklozen, de bijstandstrekkers. Deze tweedeling speelt de plannen van de elite in de kaart. Ze kunnen zo zonder protest -zelfs met instemming- bezuinigingen doorvoeren in het sociale vangnet. Maar ondertussen heeft de middenklasse niet door dat ook hun belangen op het spel staan. Morgen kun je het sociale vangnet zelf nodig hebben.

Volgens de Vlaamse schrijver Grand Guignol die reageert op het artikel van Daniel Zamora zouden we uit de opkomst van het fascisme geleerd moeten hebben dat de middenklasse in economisch barre tijden haar frustraties projecteert op de minst bedeelden. De parasieten maken van deze kennis handig gebruik. Ze zetten het in als strategie: verdeel en heers.

Een voorbeeld hiervan is de tegenprestatie. Mensen die een uitkering hebben zouden in ruil daarvoor een tegenprestatie moeten leveren. De mensen die behoren tot de werkende middenklasse zijn vaak de eerste die roepen dat dit een goed idee is. Maar ze snijden zichzelf daarmee in de vingers. Grand Guignol schrijft: “Een uitkering is (..) niet hetzelfde als een loon, maar een inkomen om een periode van tegenslag (bv. werkloosheid, ziekte, invaliditeit) te overbruggen. Door mensen te laten werken in ruil voor een uitkering gaat men die uitkering wél beschouwen als een loon. In wezen betreft een ontzettend laag loon - onder het minimumloon - wat dus hetzelfde is als spotgoedkope arbeid. Mensen laten werken in ruil voor een uitkering zorgt met andere woorden voor een destabilisering van de arbeidsmarkt in het voordeel van werkgevers en in het nadeel van werknemers. Er wordt met andere woorden een neerwaartse druk op de lonen van ALLE werknemers georganiseerd. In feite komt het voorstel om mensen te laten werken in ruil voor een uitkering neer op een uitholling (van het principe) van de sociale zekerheid en dus van de sociale bescherming.”

Door het tegenprestatie-voor-uitkering-idee toe te juichen wordt met onze instemming de sociale zekerheid uitgehold èn er ontstaat een neerwaartse druk op de lonen. De grootbedrijven maken zo lachend gebruik van het verdeel en heers principe om er zelf beter van te worden.

Als we deze tactiek doorzien, blijven we solidair met iedereen die deel uitmaakt van de 99%. Alleen als we ons samen verzetten kan er een einde komen aan deze verziekende exploitatie.