Rups dagpauwoog Foto: Dean Morley, Flickr, CC BY-ND 2.0
I
n maart van dit jaar werd een aflevering van Tegenlicht uitgezonden met de titel ‘We zijn het zat’. We zijn boos op de banken. We zijn boos op de overheid die de bankiers redt, maar de burgers in de kou laat staan. De woede is er, maar waar blijft de opstand?
Tegenlicht, We zijn het zat, 30/03/14
pingbackIn 2011 ontstond de Occupy beweging. Overal ter wereld werden afdelingen opgericht. Occupy protesteerde tegen het parasitaire gedrag van de 1% aan de top. Maar Occupy lijkt een zachte dood gestorven. We zijn behalve boos, ook moedeloos: er is toch niks aan te doen. We zitten muurvast in dit systeem.
De woede is er, maar waar blijft de opstand?
Ons huidige economische stelsel is niet van de ene dag op de andere ontstaan. Het kapitalisme ontwikkelde zich binnen een feodale context. Terwijl de adel de lakens uitdeelde, ontstonden nieuwe productiemethodes en breidde de handel zich uit. Mensen gingen samenleven en samenwerken in steden, waar zich nieuwe machtscentra vormden. De politieke en morele bewustwording nam toe: aan de onderdrukking door de adelstand moest een einde komen. Al die kleine veranderingen samen versterkten elkaar en zorgden op den duur voor een heel nieuwe maatschappijvorm. Het feodale regime moest wijken, het kapitalisme nam het roer over.
Er is veel geschreven over de overgang van het feodalisme naar het kapitalisme. Onder andere door Karl Marx. In zijn boek Het Kapitaal (1867) beschrijft hij hoe de industriële kapitalistische productiemethode zich ontwikkelde uit de agrarische en ambachtelijke productiewijze ten tijde van het feodalisme. Eeuwenlang had de adel de macht over het volk gehad. Deze maatschappijstructuur leek onaantastbaar. Maar langzaam maar zeker ontstond binnen dit systeem een nieuwe beweging die steeds succesvoller werd: het kapitalisme. Karl Marx, Capital (Penguin Classics, 1990), o.a. Chapter 15, p.492-642
Zo kan het nu ook gaan. Protesteren tegen het huidige stelsel is zinvol, want we geven een signaal af dat we het er niet eens zijn, we schudden andere mensen wakker en we leren medestanders kennen, zodat we onze krachten kunnen bundelen. Maar tegelijkertijd moeten we werken aan een nieuwe beweging, die het bestaande systeem kan vervangen. De Amerikaanse uitvinder en ontwerper Richard Buckminster Fuller (1895-1983) heeft ooit gezegd: "Je kunt de bestaande realiteit niet veranderen door ertegen te vechten. Om iets te veranderen moet je een nieuw model bouwen dat het bestaande systeem overbodig maakt".
Dit is mijn vertaling. De originele uitspraak: “You never change things by fighting the existing reality. To change something, build a new model that makes the existing model obsolete.”
Dagpauwoog Foto: Bram van Broekhoven
Het proces lijkt op een metamorfose, bijvoorbeeld van een rups die in een vlinder verandert. Aan de buitenkant zie je lange tijd vrijwel niets, maar inwendig in het lichaam van de rups is de omvorming naar iets totaal nieuws al aan de gang. Een vraatzuchtige rups wordt een prachtige vlinder. Overal ter wereld nemen mensen interessante initiatieven om te werken aan een nieuwe economie. Dit hoofdstuk REMEDIE is bedoeld om deze projecten onder de aandacht te brengen.
Om iets te veranderen moet je een nieuw model bouwen dat het bestaande model overbodig maakt
De Amerikaanse econoom Richard Wolff bijvoorbeeld heeft een website gelanceerd:
Democracy at Work. Hij promoot daar het idee om werknemers zelf hun eigen bedrijf te laten runnen. Om een bedrijf te besturen zijn een CEO en een hiërarchische bedrijfsstructuur overbodig. We kunnen zelf bepalen hoe, wat en waar we produceren en we beslissen zelf hoe de winst verdeeld wordt. Bedrijven met een
werknemersbestuur verdedigen de werknemersbelangen. Ze bieden een eerlijker salaris, een vrijere en prettiger werkomgeving en vaak ook nog een betere service voor de klant. De website
Democracy at Work staat vol met succesvolle voorbeelden.
Kijk op de website van Richard Wolff over Democratie op het Werk:
pingback
Voor een nieuwe economie moet in ieder geval het geldstelsel op de schop. De banken hebben veel te veel macht. Ze hebben het monopolie op de gelduitgifte en ze profiteren daarvan op een onevenredige manier. Het rekenen van rente over het geld dat ze in omloop brengen, zorgt voor een continue overdracht van rijkdom van het armste deel van de bevolking naar de kapitaalbezitters aan de top.
Margrit Kennedy,
Interest and Inflation Free Money (1995), p. 8,9,10
De PDF van haar boek is gratis te downloaden van haar website
pingbackAnthony Migchels,
De Verborgen Slavernij van Rente, Zaplog 16/10/10
pingbackWe hebben een
monetaire hervorming nodig. Bernard Lietaer, Margrit Kennedy en Anthony Migchels zijn een paar voortrekkers.
Anthony Migchels, oprichter van de Gelre, legt uit waarom monetaire hervorming nodig is:
Anthony Migchels Monetair Hervormer 14/04/14
pingbackMargrit Kennedy,
Interest and Inflation Free Money, (1995)
pingback Bernard Lietaer,
Het geld van de Toekomst (1999)
Kijk ook op de website van Anthony Migchels realcurrencies.wordpress.com voor veel informatie over monetaire hervorming
pingback
De geldcreatie en gelduitgifte moeten onder publieke, democratische controle komen en rente moet afgeschaft worden. Door complementair geld in te voeren, kunnen we de alleenheerschappij van de bankensector doorbreken.
Een voorbeeld van zo’n complementaire munt is de Gelre.
De Gelre is regionaal geld voor de provincie Gelderland. Ondernemers kunnen rentevrij krediet krijgen in deze munt. De Gelre is ook inwisselbaar voor de Euro. De combinatie van deze twee eigenschappen maakt het gebruik van dit geld heel aantrekkelijk. Ook in andere delen van ons land is complementair geld ingevoerd. Door met één van deze alternatieve geldsystemen mee te doen, kun je jezelf nu al onafhankelijker maken van het reguliere parasitaire geldstelsel.
In onder andere Groningen, Amersfoort en Utrecht zijn LETS-kringen actief. LETS staat voor Lokale Economisch Transactie Systeem. In Amsterdam bestaan de NOPPES, in Rotterdam de DAM
St. De Keerkring, LETS ruilkring te Groningen
pingbackLETS Amersfoort
pingbackLETS Utrecht
pingbackNOPPES Amsterdam
pingbackDAM Rotterdam
pingbackIn de oude economie zijn concurrentie en competitie de sleutelbegrippen. In de nieuwe economie draait alles om
samenwerking.
In de nieuwe economie draait alles om samenwerking
Een project als het open source besturingssysteem Linux laat zien wat er mogelijk is als mensen op voet van gelijkheid samenwerken. Linux wordt door de gebruikers samen geprogrammeerd en beheerd en is vrij toegankelijk. Dit ontwikkelmodel wordt ook wel P2P (peer-to-peer) genoemd en wordt al op verschillende terreinen toegepast. Kenmerkend is dat mensen uit vrije wil deelnemen en dat ze het werk doen omdat ze er goed in zijn en het leuk vinden. Iedereen streeft naar een zo goed mogelijk product, niet naar winst. We kunnen het P2P concept voor steeds meer economische doelen gaan inzetten.
Kennis, ideeën en ontwerpen delen gaat makkelijk via internet en gebeurt ook al heel veel .
Zie bijvoorbeeld het Open Design Lab van de Waag Society
pingbackZie ook het project Holland Wiki House
pingbackFrank Kresin, Open Design: samen ontwerpen en fabriceren, Frank Watching 15/04/10
pingbackWorking for a phase transition to an open commons-based knowledge society: Interview with Michel Bauwens, Poynder Blogspot 27/05/14
pingback
Maar P2P-principes werken ook voor bijvoorbeeld de voedselproductie. Curto Café, een koffiemaker in Brazilië heeft een volledig transparant, niet-hiërarchisch ketenbeheer ontwikkeld. Binnen deze koffieproducerende gemeenschap zijn ook klanten vrij om mee te doen met bijvoorbeeld ideeën of recepten. Via 'crowdfunded retail expansion' wordt geld ingezameld om winkelruimtes te huren. De mensen die geld hebben gestort, worden terugbetaald in koffie. Consumenten delen zo de risico’s van de producenten, waardoor solidariteit ontstaat. Hoewel het primaire doel van Curto Café goede koffie is en geen winst, krijgen de deelnemende koffieboeren hier beter betaald dan via de reguliere weg.
In zijn boek
De Wereld Redden, beschrijft de Belgische onderzoeker en oprichter van de P2P Foundation Michel Bauwens het voorbeeld van Curto Café. Michel Bauwens en Jean Lievens,
De Wereld Redden, Met peer-to-peer naar een postkapitalistische samenleving, (2013) p.67-8
Curto Café op de website van de P2P-foundation
pingbackMet werknemersbestuur in bedrijven, complementair geld en een samenwerkingseconomie wordt een nieuw economisch model gecreëerd, dat het huidige kapitalistische systeem langzamerhand overbodig maakt. Door met deze initiatieven mee te doen, zorgen we voor meer WELVAART VOOR IEDEREEN.
